Cờ Gánh hay còn gọi là cờ Chém là một trò chơi dân gian Việt Nam vô cùng hấp dẫn, gắn liền với tuổi thơ của rất nhiều người. Trò chơi này không chỉ giúp người chơi rèn luyện tư duy chiến thuật mà còn mang lại những giây phút giải trí thú vị. Nếu bạn chưa biết về cách chơi cờ Gánh, hãy cùng Zowin dưới đây khám phá những quy tắc cơ bản và chiến thuật thú vị trong trò chơi này nhé!
I. Cờ Gánh Là Gì? Nguồn Gốc Trò Chơi
Cờ Gánh, hay cờ Chém, là một trò chơi chiến thuật có nguồn gốc từ tỉnh Quảng Nam, Việt Nam. Được sáng tạo từ các trò chơi cờ vây và cờ tướng, cờ Gánh có lối chơi đơn giản nhưng lại đầy sự sáng tạo và thử thách. Trong cờ Gánh, người chơi sẽ không phân biệt các quân cờ như quân xe, quân chốt hay quân vua mà thay vào đó, mỗi người chỉ có một vị tướng duy nhất để điều khiển các quân cờ của mình.
Ban đầu, cờ Gánh được chơi bằng các vật dụng đơn giản như vỏ nghêu hoặc viên sỏi, làm cho trò chơi này dễ tiếp cận với mọi người. Hiện nay, cờ Gánh đã phát triển và trở thành một trò chơi phổ biến trên nhiều nền tảng trực tuyến.

II. Bộ Cờ Gánh
1. Bàn Cờ
Bàn cờ Gánh có dạng lưới vuông 4×4, chia thành 25 ô vuông. Các đường kẻ ngang, dọc và chéo trên bàn cờ sẽ xác định các hướng di chuyển cho các quân cờ. Người chơi sẽ bắt đầu trò chơi bằng cách đặt các quân cờ của mình vào các ô ở rìa ngoài của bàn cờ.
2. Quân Cờ
Trò chơi cờ Gánh sử dụng 16 quân cờ, chia thành 2 màu khác nhau (hoặc có thể phân biệt bằng các đặc điểm nhận dạng khác). Mỗi người chơi sẽ có 8 quân cờ, và khi bắt đầu, các quân này được đặt vào các giao điểm ngoài cùng của bàn cờ theo một cách bố trí nhất định. Quân cờ có thể di chuyển đến các ô trống theo các hướng ngang, dọc hoặc chéo.
III. Cách Chơi Cờ Gánh
Trong cờ Gánh, người chơi sẽ lần lượt di chuyển quân cờ của mình đến các ô trống trên bàn cờ. Mục tiêu chính là thay đổi màu của các quân cờ đối thủ thành màu của mình, khiến đối thủ không còn quân nào để di chuyển.

1. Gánh
Khi một quân cờ di chuyển đến vị trí giữa hai quân cờ của đối phương (với các quân cờ này nằm thẳng hàng), thì hai quân của đối phương sẽ bị “gánh”, tức là chúng sẽ thay đổi màu sắc hoặc nhận dạng, thuộc về người chơi di chuyển quân cờ đó.
2. Vây/Chẹt
Nếu quân cờ của một người chơi bao quanh hoàn toàn quân cờ của đối phương, khiến quân đó không còn khả năng di chuyển, quân đối phương sẽ bị “vây” hoặc “chẹt” và thay đổi màu sắc, trở thành quân của người chơi vây quanh.
3. Thế Cờ Mở
Trong quá trình chơi, người chơi có thể tạo ra tình huống để đối phương bị buộc phải thực hiện một nước đi mà mình muốn, gọi là “gánh” quân của đối phương. Đây là một chiến thuật nâng cao và phức tạp nhưng rất thú vị, khi người chơi có thể tạo ra những “bẫy” để đối phương mắc phải.
IV. Mẹo chơi cờ gánh
Để giúp bạn chiến thắng trong trò chơi cờ Gánh (hay cờ Chém), dưới đây là một số mẹo chơi cờ Gánh cực kỳ hữu ích mà bạn có thể áp dụng trong mỗi ván đấu:
1. Tận Dụng Chiến Thuật “Gánh”
Mẹo đầu tiên khi chơi cờ Gánh là sử dụng chiến thuật “gánh” một cách thông minh. Hãy luôn quan sát bàn cờ để tìm cơ hội di chuyển quân cờ của bạn vào giữa hai quân của đối phương. Điều này không chỉ khiến quân cờ của đối thủ bị “gánh” và thay đổi màu, mà còn giúp bạn kiểm soát được nhiều ô trên bàn cờ hơn.
2. Tạo “Bẫy” Cho Đối Phương
Một chiến thuật cực kỳ hiệu quả trong cờ Gánh là gài bẫy. Bạn có thể tạo ra các tình huống mà đối phương không thể nhận ra, khiến họ phải thực hiện một nước đi có lợi cho bạn. Ví dụ, bạn có thể di chuyển quân cờ của mình một cách khéo léo để ép đối thủ phải di chuyển quân vào vị trí bạn muốn, từ đó khiến quân của họ bị “gánh”.
3. Kết Hợp “Vây” và “Chẹt”
Chiến thuật vây hoặc chẹt có thể giúp bạn loại bỏ quân cờ của đối phương một cách nhanh chóng. Nếu quân cờ của bạn bao quanh quân đối phương và khiến quân đó không thể di chuyển, bạn có thể dễ dàng thay đổi màu sắc của quân đối thủ, biến nó thành quân của bạn.
4. Xây Dựng Thế Cờ “Mở”
Khi trò chơi tiến triển, bạn có thể tạo ra một “thế cờ mở” bằng cách di chuyển quân của đối phương vào vị trí bạn muốn, từ đó dễ dàng thực hiện các nước đi phức tạp như “chầu” 4 hoặc “chầu” 6. Đây là một cách để tăng cơ hội chiến thắng và khiến đối thủ gặp khó khăn trong việc phòng thủ.
5. Không Vội Vàng, Tính Toán Kỹ Lưỡng
Cờ Gánh không phải là trò chơi dựa vào tốc độ, mà là một trò chơi chiến thuật đòi hỏi sự tính toán kỹ lưỡng. Hãy luôn suy nghĩ trước khi di chuyển và không vội vàng thực hiện các nước đi. Việc tính toán các nước đi của bạn và dự đoán phản ứng của đối thủ sẽ giúp bạn chiếm ưu thế trong ván đấu.
6. Kiểm Soát Các Góc Cờ
Các ô ở các góc của bàn cờ là những điểm chiến lược quan trọng. Nếu bạn có thể kiểm soát được các ô này, bạn sẽ có nhiều cơ hội hơn để triển khai các chiến thuật như “gánh” hoặc “vây”. Đừng để đối thủ chiếm giữ các góc này mà không có phản ứng phù hợp.
7. Giữ Lực Lượng Quân Cờ Mạnh Mẽ
Hãy đảm bảo rằng bạn không để mất quân cờ quá sớm trong trận đấu. Cố gắng giữ quân của bạn trong tình trạng có thể di chuyển linh hoạt và không bị cô lập, vì khi quân cờ bị cô lập sẽ dễ dàng bị đối phương “vây” hoặc “gánh”.
Xem thêm: Cách chơi cờ vây và mẹo chơi cờ
V. Kết Luận
Cờ Gánh (cờ Chém) là một trò chơi dân gian Việt Nam đòi hỏi sự sáng tạo và chiến thuật. Với cách chơi đơn giản nhưng cực kỳ thú vị, bạn có thể dễ dàng học hỏi và chơi cùng bạn bè. Nếu bạn muốn thử thách bản thân và rèn luyện tư duy chiến thuật, đừng ngần ngại thử sức với cờ Gánh ngay hôm nay!
Hãy áp dụng các chiến thuật “gánh”, “vây”, “chẹt” và “mở” để giành chiến thắng trong mỗi ván cờ. Chúc bạn có những giờ phút chơi cờ thật thú vị và chiến thắng oanh liệt!