Cờ Shogi, hay còn gọi là cờ tướng Nhật Bản, là một trò chơi trí tuệ có nguồn gốc lâu đời, không chỉ phổ biến tại Nhật mà còn được yêu thích trên toàn thế giới. Môn cờ này được biết đến với sự độc đáo nhờ vào cơ chế “Thả quân” – nơi những quân bị bắt có thể quay trở lại bàn cờ, trở thành quân của người chơi đã bắt nó. Để hiểu rõ hơn về cách chơi cờ Shogi, cùng Zowin tìm hiểu về các khía cạnh cơ bản của trò chơi này.
1. Giới thiệu về cờ Shogi
Cờ Shogi có nguồn gốc từ Ấn Độ và đã được phát triển tại Nhật Bản từ thế kỷ XII. Trò chơi này có sự tương đồng với cờ vua nhưng thêm phần phức tạp và thú vị nhờ vào tính năng đặc biệt “Thả quân”. Đây là một trong những lý do khiến cờ Shogi được cho là một công cụ rèn luyện trí tuệ hiệu quả. Mục tiêu trong cờ Shogi là bắt được quân Vua của đối phương, tương tự như trong cờ vua.
2. Bàn cờ và các quân cờ Shogi
Bàn cờ Shogi
Bàn cờ Shogi có kích thước 9×9 ô vuông. Các ô trên bàn không phân biệt màu sắc như cờ vua, và thường được làm bằng gỗ. Người chơi sắp xếp quân cờ theo cách đối xứng, với quân Vua ở chính giữa.
Các quân cờ Shogi
Mỗi người chơi sẽ có 20 quân, bao gồm các quân sau:
- Vua: 1 quân
- Xe: 1 quân
- Tượng: 1 quân
- Tướng vàng: 2 quân
- Tướng bạc: 2 quân
- Mã: 2 quân
- Hương xa: 2 quân
- Tốt: 9 quân
Quân cờ có hình ngũ giác và mỗi quân cờ có hai mặt: một mặt có chữ Hán ghi tên quân, mặt còn lại là chữ Hán ghi cấp bậc khi quân đó được phong cấp. Cách phân biệt quân cờ của hai bên là nhìn vào chiều của quân cờ.
Sắp xếp quân cờ trên bàn
Quân cờ của hai bên được sắp xếp đối xứng trên bàn:
- Hàng cuối cùng: Vị trí quân Vua ở giữa, xung quanh là Hương xa, Mã, Tướng bạc, và Tướng vàng.
- Hàng thứ hai: Tượng bên trái, Xe bên phải.
- Hàng thứ ba: 9 quân Tốt được sắp xếp liên tiếp.
3. Cách đi và bắt quân trong cờ Shogi
Mỗi quân cờ trong Shogi có cách di chuyển riêng, tương tự như trong cờ vua nhưng có sự khác biệt đáng kể.
Quân Vua
- Đi 1 ô theo mọi hướng.
Tướng vàng
- Đi 1 ô về mọi hướng, nhưng không được đi chéo về phía sau.
Tướng bạc
- Đi 1 ô theo 4 đường chéo và 1 ô tiến về phía trước.
Tượng
- Di chuyển theo các đường chéo, có thể đi bao nhiêu ô tùy ý nhưng không được chắn quân.
Xe
- Di chuyển ngang hoặc dọc bao nhiêu ô tùy ý, miễn là không bị chặn.
Mã
- Đi theo hình chữ L như trong cờ vua, nhưng chỉ có thể tiến lên phía trước.
Hương xa
- Di chuyển thẳng lên phía trước.
Tốt
- Đi thẳng về phía trước 1 ô.
Sau khi phong cấp, một số quân cờ có thể di chuyển giống như các quân mạnh hơn. Ví dụ, Mã sau khi phong cấp sẽ di chuyển như Tướng vàng.
4. Cách chơi cờ Shogi cơ bản
Thiết lập bàn cờ
Trước khi bắt đầu, người chơi cần sắp xếp quân cờ của mình như đã mô tả ở phần trên, với quân cờ của mỗi bên hướng về phía đối thủ.
Luật chơi cơ bản
- Lượt đi: Người chơi Đen (Sente) đi trước, sau đó hai bên thay phiên nhau di chuyển quân cờ.
- Luật ăn quân: Các quân cờ có thể “ăn” quân đối phương nếu di chuyển đến ô có quân của đối thủ, theo đúng cách đi của chúng.
- Luật Thả quân: Nếu bạn bắt được quân của đối phương, bạn có thể thả quân vào một ô trống trên bàn cờ và biến nó thành quân của mình. Tuy nhiên, có một số quy định cần tuân thủ khi thực hiện hành động này.
Phong cấp: Khi một quân cờ tiến vào vùng phong cấp của đối phương (3 hàng cuối cùng), nó có thể phong cấp và được lật mặt đỏ, mở rộng khả năng di chuyển.
Chiếu và chiếu hết
Khi một quân cờ có thể bắt quân Vua của đối phương trong lượt tiếp theo, đó gọi là Chiếu Vua. Nếu đối phương không thể di chuyển quân Vua ra khỏi trạng thái chiếu, thì là Chiếu hết và người chiếu hết sẽ thắng.
5. Kết thúc ván cờ Shogi
- Thắng cuộc: Người chơi chiến thắng khi ăn được quân Vua của đối phương.
- Hòa: Ván cờ có thể hòa nếu một trong hai tình huống xảy ra:
- Lặp lại nước đi.
- Cả hai quân Vua cùng vào vùng phong cấp mà không thể chiếu hết đối phương, sau đó tính điểm các quân cờ.
Kết luận: Cờ Shogi là một trò chơi trí tuệ độc đáo với nhiều yếu tố chiến thuật, đặc biệt là nhờ vào luật Thả quân và Phong cấp. Nếu bạn là người yêu thích các trò chơi cờ, cách chơi cờ Shogi sẽ mang đến cho bạn một trải nghiệm mới mẻ và đầy thử thách.
